Tekst: Rene Lipmann | Foto’s: Enker

Ze lag oog in oog met een enorme potvis bij de Azoren en dook op één ademhaling naar 130 meter. Een afstand van maar liefst 43 verdiepingen van een flatgebouw. Freedive-instructeur Nanja van den Broek is een van onze gastsprekers tijdens Duikvaker 2024!

Waarom heb je de duikfles afgedaan en ben je met freediven begonnen?

Ik lag vaak in de training bij mijn duikvereniging op de bodem een beetje te spelen onder water. De opleidingen die er waren qua perslucht had ik op dat moment afgerond en ik wilde wel weer een nieuwe uitdaging. Eén van de clubleden was een freediver. Hij was alleen en dat kan niet met freediven. Hij was op dat moment ook al instructeur. Hij vroeg aan mij of het mij leuk lijkt om te leren freediven. Ik zei; Ik heb geen idee wat het is, dus lijkt me leuk! Na een week of vijf trainen was er een wedstrijd in Duitsland. Ik ging mee en verbrak de op dat moment staande Nederlandse damesrecord en werd internationaal tweede. Dat prikkelde nog meer om te blijven trainen en zo ben ik verslaafd geraakt. 

ZATERDAG 3 FEBRUARI, 13.00 UUR, SPREEKT NANJA OP DUIKVAKER OVER FREEDIVEN. TOT IN HOUTEN!

Wanneer begon freediven uit de hand te lopen en raakte je verslaafd?

Vrij snel al. Ik stond ervan te kijken dat je zo veel meer kan dan je denkt. Dit geeft een leuke boost in je vertrouwen. Daarnaast vind ik het heerlijk om met een redelijke basisuitrusting al het water in te kunnen. De dieren schrikken niet zo van je omdat je stiller bent dan met perslucht en de eerste 10 meter van een rif zijn vaak toch het mooist. Voor kleine dingen prefereer ik nog perslucht. Ik vind het echter het leukst met grote zeedieren te zwemmen en dan prefereer ik toch echt een freedive uitrusting.

Hoe lang doe je over een wereldrecordduik naar 130 meter op één ademhaling?

Ik had getraind voor een duik van 4.00 minuten. De daadwerkelijke duik was echter een stuk sneller en was precies 3.00 minuten.

Daar ging vast veel training aan vooraf. Wat was je aanpak? Welke vormen van training pas je toe?

Het begon met het uitzoeken wie mij het beste kon coachen. Je vertrouwt immers met dat soort diepten je leven toe aan de mensen om je heen. Ik vond die in de persoon van de Italiaanse Andrea Zuccari en zijn team. Hij had zelf een freedive centrum in Sharm El Sheikh (Egypte) op dat moment en zijn kennis over klaren was ongeëvenaard. Ik had bij hem een klaarworkshop gevolgd (die ik nu zelf ook geef) en hij heeft mij toen in vier uur trainen als eerste in Nederland naar 100 meter diepte gebracht in de discipline No Limits (gewicht naar beneden en met een ballon omhoog). Toen werd het variabel gewicht record dat op dat moment op 127 meter stond ineens een stuk reëler. 

Ik heb het overgrote deel van de tijd in Nederland getraind in een regulier zwembad om mijn zelfvertrouwen en zwemtechniek te verbeteren. Daarnaast dagelijks klaartechnieken getraind, in de sportschool, hardlopen met intervaltrainingen met ingehouden adem en ook heel veel getraind om de juiste mindset te verkrijgen met goede coaches en technieken uit het Neuro Linguïstisch Programmeren. Daarnaast werd ik begeleid door een osteopaat en een orthomoleculair diëtist. 

In drie blokken van 4-6 weken ging ik dan voor de diepte trainen bij Andrea. Het laatste blok ging ik in de laatste week voor het wereldrecord. Het was een hele zware onderneming op mentaal vlak. Het resultaat was er echter wel. Het record uit oktober 2015 mag ik na al die tijd nog steeds het mijne noemen!

Vanwaar deze uitdaging? Dit soort duiken zijn vast niet zonder gevaar? Hoe ga je om met angst voor een duik dieper dan 100 meter? Is er geen drempel?

Welke competitieve sporter wil nu niet de beste worden in zijn sport? Zo lang je een heel goed team om je heen hebt is het risico dat je neemt in de wedstrijdsport van het freediven vele malen kleiner dan veel mensen denken. Ik zit altijd vast aan de lijn en die gehele lijn kan helemaal omhoog worden getrokken als dat nodig is. Dat is voor een freediver de beste en meest veilige manier van gered worden. Ik heb dit echter nooit hoeven meemaken. Door een geleidelijke progressie en niet te veel je eigen grenzen te snel te willen verschuiven blijft het heel veilig. Het omzetten van de angst die je voelt voor dit soort indrukwekkende duiken is deel van de training. Vooral blijven bouwen aan positief ondersteunende overtuigingen zodat je zelfvertrouwen blijft groeien. Dat was veruit de grootste uitdaging.

Wat betekent de zee voor je?

De zee is de plek waar ik me altijd in thuis heb gevoeld. De rust die je in water krijgt krijg ik nergens anders. Daarnaast is het leven onder water een heerlijke andere wereld waar ik nog steeds vol verwondering doorheen kan zwemmen. Het enige jammere is dat ik zeeziek word. Gelukkig heb in ondertussen hele goede medicijnen daartegen gevonden, zodat me niets kan weerhouden.

Je bent ambassadeur van de Plastic Soup Foundation. Hoe probeer je mensen bewust te maken van de plasticvervuiling?

Elke opleiding besteed ik er aandacht aan en ook in lezingen breng ik de boodschap van de Plastic Soup Foundation graag over. Daarnaast werk ik als ambassadeur graag met ze samen. Zo kunnen ze bijvoorbeeld introducties bij mij veilen waar ze geld mee ophalen of doe ik mee met social media campagnes.

Oog in oog met een potvis… wat gaat er dan door je heen?

Niets is zo waanzinnig als zij aan zij liggen met een dier zo groot als een walvis. Je voelt je één met de natuur en het brengt ook je menszijn in perspectief. We zijn zo klein bij die enorme dieren en mijn respect voor de natuur als geheel ecosysteem is alleen maar toegenomen. Te merken met oogcontact dat er niet alleen van jou uit, maar ook vanuit de walvis een nieuwsgierigheid is naar de ander is een magisch moment. Dit is onvergetelijk!

Heb je een tip voor ons? Wat is echt een topbestemming voor freedivers?

Start met een freedive opleiding, want er valt zo veel meer te leren dan je denkt en er komt ook qua veiligheid best wat bij kijken. Qua bestemming blijft de Blue Hole bij Dahab in Egypte toch wel een topbestemming als je gek bent van de sport. Als je meer houdt van prachtige riffen, dan kun je overal freediven waar je over het algemeen met weinig stroming ook kunt persluchtduiken.

Ik wil graag een introductie meemaken. Is dat mogelijk? 

Jazeker. We geven het hele jaar door introducties. Vanaf drie personen kunnen we een datum prikken of je schrijft je in voor onze nieuwsbrief zodat je je kan opgeven voor de geplande data. Meer informatie kun je hier vinden: www.enker.nl/try-freediving-introductie/

Kan iedereen leren freediven? Hoe ziet een freedive opleiding eruit?

Wij hanteren als freediveschool een minimumleeftijd vanaf 14 jaar. Je hebt daarnaast een goede gezondheid nodig en bij twijfel een medische verklaring. Net zoals bij elke reguliere duikopleiding. De eerste opleiding heet Freediver en bestaat uit drie dagdelen theorie en regulier zwembad en dan nog een hele dag naar de diepte. Daar gebruiken we meestal een bad in Duitsland voor, Dive4life. Dit is 20 meter diep. Na de opleiding ben je een veilige freediver en buddy die overal ter wereld veilig kan freediven.

Tijdens Duikvaker sta je zaterdag 3 februari als gastspreker op het podium. Heb je iets speciaals in petto?

Jazeker, ik leg uit welke voordelen je (ook als persluchtduiker) uit freediven kan halen over hoe je het beste om kan gaan met een stressvolle situatie. Dit maakt je tevens een veiligere persluchtduiker. Nieuwsgierig? Kom zeker even luisteren.