Foto’s Anke, tekst: René Lipmann

Anke Westerlaken heeft het goed voor elkaar, ze heeft van haar duikhobby haar leven gemaakt en is vaak van huis. Ze werkt als cruise director op safariboten en organiseert liveaboard-reizen op de Rode Zee. Hoe ziet haar dagelijks leven aan boord eruit?

Wanneer en hoe werd je duiker?

Het begon allemaal na een fantastische vakantie aan de Rode zee, waarbij ik samen met mijn vriendje van toen ging snorkelen. De zee, de boot en vooral het koraal en de vissen hebben een enorme indruk op ons gemaakt. Toen we weer terug waren in Nederland vertelde wij natuurlijk aan iedereen over ons fantastisch avontuur. Zo ook tegen Tjaarda, die direct op ons enthousiasme sprong door te vragen ‘maar waarom gaan jullie niet duiken?’ Goh, daar hadden wij en ik nog nooit over nagedacht! Toen de vraag eenmaal was gesteld volgde de rest vanzelf en werden we in 1999 duiker. Inmiddels is het vriendje passé en blijkt vooral duiken mijn grote liefde te zijn. 

Het duikvirus had je flink te pakken, je begon zelfs een eigen duikcentrum?

Toen ik eenmaal was begonnen bleken de mogelijkheden eindeloos. Ik vind niet alleen duiken leuk, maar met name de variatie. Zoveel dingen op zoveel verschillende vlakken om te leren, echt fantastisch. Zo kwam het dat ik doorgroeide naar instructeur en later zelfs Instructor Trainer. Geen apart doel, maar een mijlpaal die ik behaalde door me steeds door te ontwikkelen. In die tijd gaf ik les binnen een duikclub in Friesland en dat vond ik superleuk. Het slokte aardig mijn vrije tijd op en ik heb het ook met veel liefde gedaan. Maar de duikclub had natuurlijk zijn eigen wensen qua te geven duikopleidingen en die van mij groeide iets verder. Dus besloot ik een specialty duikschool op te zetten, Duikschool Onderwater.nu. We hadden geen eigen faciliteiten, geen winkel en geen klaslokaal en dat wilden we ook geheel niet. We organiseerden opleidingen op verzoek en gewoon op locatie en dan bij voorkeur op een plek waar mijn cursisten nog niet zijn geweest en samen met mensen die ze nog niet kennen. Dus voor een dag het avontuur aangaan en dan leuke dingen doen met leuke mensen, dat was het idee. 

In 2003 ging je voor het eerst mee op een liveaboard in Egypte naar de Brothers Islands. Duiken en het leven aan boord beviel je wel?

Niet lang daarvoor was ik op de Rode Zee gaan duiken met een dagboot en dat vond ik al geweldig. Tijdens één van die dagen kwam er een enorm stoer schip voorbij. Ik keek mij ogen uit. Toen ik de crew vroeg wat dat was zeiden ze liveaboard. Ik had nog geen enkel idee wat dat was, maar dat het mijn aandacht trok was wel duidelijk. Na korte tijd boekte ik mijn eerste tripje. Wat een enorme ervaring was dat zeg. Mijn wereld ging open en ik keek mijn ogen uit. Ik vond het heerlijk om aan boord te zijn. Het duiken was intens, maar fantastisch en al met al een groot avontuur. Sindsdien heb ik alleen liveaboard duikvakanties gedaan tot ik uiteindelijk zelf de kans kreeg om op zo’n prachtig jacht te gaan werken. 

Als ik roep ‘jumm jumm orange’, reageer je dan? 

Hahaha, da’s een leuke vraag! Ja dat werd mijn bijnaam tijdens mijn eerste liveaboard reis. Een van de andere gasten had een duik magazine bij zich en daar stond een artikel in dat Jumm Jumm Yellow heette en ging over het feit dat haaien niet alle kleuren kunnen zien, maar dat geel wel zichtbaar is en dat het hun opvalt. Toen ik mijn eerste duik aan boord ging maken trok ik mijn feloranje pak aan en dat was blijkbaar zo in het oog springend dat ze me Jumm-Jumm-Orange zijn gaan noemen. Toen we eenmaal op de Brother Islands aan het duiken waren zeiden sommige gasten ook dat ik steeds een haai achter me aan had. Joh, ik was Advanced duiker en nog vrij nat achter de oren en was aardig onder de indruk van alles. Al hield ik me groot als ze zaten te grappen met jumm-jumm, ik trok het me ergens toch aan. Op een van de laatste duiken die trip daalde ik op een gegeven moment af, omdat ik iets bijzonders op de wand onder me zag. Terwijl ik daalde keek ik naar het blauwe water en kwam er een enorme voshaai op me af. In die tijd werd nog gedacht dat deze elegante dieren gevaarlijk voor duikers kunnen zijn en dus werd ik daar wel wat zenuwachtig van. 

Na de duik leerde ik dat het dier dus al alle duiken op de Brothers op afstand achter me aanzwom. Het pak kan mogelijk de oorzaak zijn geweest. Die grappen van mijn medereizigers waren dus op meer waarheid gebaseerd dan ik in eerste instantie door had. Gelukkig was de close encounter fantastisch en blijkt inmiddels dat deze haaiensoort volledig ‘harmless’ voor ons is. Sterker nog, in de regel zijn zij erg bang en komen niet vaak dichtbij. Dus het was een prachtig cadeautje.

Wat is er zo fijn aan een liveaboard?

Wat ik persoonlijk heerlijk vind is het leven aan boord, leuk een week met een groep mensen duiken. Je hebt je eigen cabin aan boord en dus alle gemakken zijn voorzien. Je bouwt maar een keer je eigen set op en de rest van de week vullen ze je fles iedere keer opnieuw. En iedere duik is maar enkele stappen verwijderd van de plek waar je je set aantrekt. Ook kan ik zodiacs echt enorm waarderen. Niet alleen omdat ze je overal kunnen droppen, maar ook ophalen. Hoe fijn is dat zeg! Dat is alles, naast dat je naar locaties gaat waar de dagboten niet of moeilijk kunnen komen. Je mag drie a vier keer per dag duiken en natuurlijk dat de riffen en het wild onder water veel beter en vaak ook veel groter zijn. Kortom, wat is er niet fijn aan de liveaboard? 

Inmiddels ben je een ervaren Cruise Director, wat houdt deze functie in?

Op de liveaboard hebben we eigenlijk verschillende operaties. Namelijk de boot met het varen op zee, het hotel dat de kamers verstrekt en eten verzorgt en dan natuurlijk de duikoperatie. Die drie elementen worden in combinatie aangeboden en aan boord moeten ze naadloos in elkaar overlopen. Als Cruise Director ben je de guest care manager aan boord en zorg je niet alleen dat alles op elkaar aansluit en op tijd verloopt. Je dealt met de speciale wensen van je klanten, past de trip aan daar waar weer en omstandigheden het afdwingen of de gasten het wensen en je organiseert en regelt natuurlijk de duikoperatie. Afhankelijk van waar je zit op de wereld kunnen daar nog extra zaken bij komen. Zoals gasten ophalen van het vliegveld of het bijhouden van de volledige inventaris van de boot, bunkeren van water en brandstof. Het is een veelomvattende job waarbij duiken natuurlijk is inbegrepen. 

Recent zijn in Egypte een aantal liveaboards gezonken. Kun je iets over de oorzaken vertellen?

Er zijn inderdaad wat vervelende ongelukkige momenten geweest met enkele boten. Zoals brand, waarbij de gasten het schip hebben moeten verlaten. Een schip dat gekapseisd is en weer een ander die per ongeluk op een rif is gelopen door draaiende wind tijdens de nacht. 

Allereerst is het goed om je te realiseren dat de liveaboard industrie in Egypte enorm groot is. Wereldwijd misschien wel de grootste. Dat er een incident plaats vindt is natuurlijk verschrikkelijk voor de betrokkenen. De kans dat het gebeurt is nog steeds erg klein. Zelfs kleiner dan dat je wordt getroffen door de bliksem. 

Het is ook belangrijk dat je je realiseert dat de zee immens en sterk is. Dat ze enorm mooie dingen laat zien, maar soms ook gewoon genadeloos neemt. Tegen die kracht is niets opgewassen, al kun je er uiteraard wel op een goede manier mee omgaan. 

Daarbij komt dat veel schepen week na week vele trips draaien en dan gaan er ook dingen kapot. Ik hoop dat je begrijpt dat elektra en water niet goed samengaan en daarmee de kans op brand vergroten. Waar mensen werken worden ook wel eens fouten gemaakt en dat kan ook wel eens een schip kosten. Er zijn wat mij betreft geen duidelijke algemene redenen. Natuurlijk heeft ieder ongeval zijn oorzaak, maar ik heb niet de indruk dat het niet goed gesteld is met de veiligheid. Al wil dat natuurlijk niet zeggen dat je er automatisch vanuit mag gaan dat alles in orde is. Mijn advies; boek vooral bij gerenommeerde bedrijven en laat je goed voorlichten.

Is er voldoende aandacht voor veiligheid?

Dat hangt natuurlijk af van de operator en wat zij belangrijk vinden. Helaas is er geen internationale standaard waar boten aan moeten voldoen. Toch is er ook in Egypte wel regelgeving waar de boten zich aan zouden moeten houden. Zo heeft iedereen licenties nodig, is er een permissie voor de trip, wordt het schip periodiek gecheckt, wordt organisatie ook door de overheid gecontroleerd en dergelijke. Er komen steeds meer richtlijnen en controles. Die worden in Egypte door het Ministerie van Toerisme, CDWS (Chamber of Diving & Water Sports) en de kustwacht ontwikkeld, geïmplementeerd en gecontroleerd. Wil jij als reiziger meer duidelijkheid vooraf, vraag er dan naar bij de reisorganisatie waarbij je boekt. Vraag welke middelen er aan boord zijn, of er een monsteroefening wordt gehouden en dergelijke. 

Kan ik mij als duiker en passagier thuis al voorbereiden op een liveaboard? 

Wat een goede vraag zeg. Ja, natuurlijk kun je je voorbereiden. Door je in te lezen op de reisbeschrijving en zeker te zijn dat je zelf alle benodigde uitrusting hebt. Denk daarbij ook aan speciale locatie afhankelijke dingen als een deco boei, een rifhaak of een nudi pointer. 

Verder heb je een aantal zaken nodig: Je duikcertificaten en logboek. Een medische verklaring, bijvoorbeeld die van DAN. Let er ook op dat je in sommige gevallen een doktersverklaring dient te hebben. Een reis- en annuleringsverzekering plus een duikverzekering.

Zorg ervoor dat je voldoende ervaring hebt voor de betreffende reis en vooral dat je afdoende bent opgeleid om de duiken die ze organiseren te mogen maken. Heb je al meer dan 6 maanden niet gedoken en ben je nog niet zo ervaren? Ga dan voor de duiktrip een refresher doen bij een duikcentrum in Nederland. Of reis een paar dagen eerder en bereid je trip voor door met een lokaal duikcentrum te duiken voordat je aan boord gaat. Dat is überhaupt een dikke aanrader, omdat het je de kans geeft je uitrusting goed te testen. Een andere tip die ik heb is; gebruik alsjeblieft lanyards voor je lampen en camera’s. Maak deze vast aan je trimvest en niet aan je pols, dan verlies je het veel minder snel. 

Ben je wat gevoelig voor zeeziekte, neem dan medicatie mee van huis. Start een dag voordat je aan boord gaat en blijf dan ook doorslikken. De betreffende tabletten zijn namelijk geen wonderpillen. De werkzame stof heeft tijd nodig om op te bouwen in je lichaam. Alternatief zijn die kleine pleisters die je achter je oor plakt… en nee die kun je lokaal nooit krijgen. Begin op tijd en voorkom zeeziekte. Neem daarnaast wat extra contante euro’s mee. Je weet namelijk nooit of je overal met pin kunt betalen en het is altijd handig wat cash bij je te hebben. 

Welke route in Egypte mag ik echt niet missen, welke is je persoonlijke favoriet? Noord of Zuid?

Ik zou zeggen probeer ze allemaal haha. Nee, zonder gekkigheid ze zijn werkelijk allemaal tof al bieden ze allemaal wat anders. Het noorden staat met name bekend om de wrakken die er liggen, al zijn er ook fantastisch mooie koraalriffen. Bijzonder aan deze reis zijn de mooie verhalen over de schepen die soms wel meer dan honderdveertig jaar oud zijn. Vaak kan en mag je door het wrak heen duiken en ben je omringd door veel zeeleven. Dus zelfs als je niet van wrakken houdt is dit echt een top trip. De maximale duikdiepte is dertig meter en qua stroming valt het aardig mee. Ook erg geschikt beginnende duikers. 

Dan heb je het zuiden met Brothers, Daedalus en Elphinstone. Tezamen bieden deze riffen de mogelijkheid om dieper te duiken, in potentieel stevige stromingen, in blauw water met kans op haaien. Dat klink echt super en dat is het ook. Al is dit toch wel een route voor de iets meer ervaren duiker. Wees zeker dat je comfortabel bent in stevige stromingen. Dan het diepe zuiden, dat is toch zeker wel mijn persoonlijke favoriet. Ik hou van de variatie van type duiken, van grotjes tot blauw water, nachtduiken en nog veel meer. Het enige wat je niet veel op deze reis doet is wrakduiken, maar de rest zeker weten. Heerlijk bimbelen over riffen, kleine ondiepe grotten bezoeken, maar ook kans op groter wild. Variatie ten top en zeker mijn grote liefde in de Rode zee. Van St. Johns tot Sataya, Daedalus, Rocky en Zabargad. Wow! 

Op Duikvaker ben je een van de gastsprekers, wat ga je ons laten zien?

Ha! Dat gaat natuurlijk over het duiken vanaf een liveaboard en alles wat je daar allemaal van mag verwachten. Hoe gaat het aan boord, op welke wijze duiken zijn georganiseerd en vooral welke trips er te vinden zijn. Ik ben het natuurlijk nog volop aan het voorbereiden en het kan ook maar zo zijn dat het een iets andere draai gaat krijgen. Maar ik heb er echt ontzettend veel zin in al mijn Nederlandse duikvrienden weer te zien en hoop jullie dan ook allemaal tegen te komen op de Duikvaker.