Tekst en foto’s: René Lipmann

Wanneer je aan Sander Evering vraagt waar hij blij van wordt hoef je er geen kwartje in te gooien. Duiken is zijn passie en daar kan hij honderduit over praten. Van het geven van duikopleidingen, duikveiligheid tot expedities naar wrakken en grotten. Daarnaast is hij ook beroepsduiker.

De stap van recreatief duiken naar instructeur, wat was jouw trigger?

Die stap was voor mij destijds heel vanzelfsprekend. Ik vond duiken een erg leuke sport en ik was al parttime aan het werk in een duikwinkel. Ik studeerde toen nog aan de ALO in Groningen om docent lichamelijk opvoeding te worden. Dus het was voor mij een logische stap om het een en ander te combineren; duiken, lesgeven en mijn parttime werk wat al snel uitmondde in een fulltime baan.

Je verzorgt verschillende duikopleidingen, van recreatief tot technisch duiken. 

Welke opleiding vond je persoonlijk het meest leerzaam om te volgen?

Leuke vraag! Ik vind het ontzettend leuk om zelf regelmatig een opleiding te volgen. Omdat het, naast iets te leren, ook zo leuk is om in de rol van student te zitten en te kijken naar de lesgeefstijl van iemand anders. Inhoudelijk is de GUE Fundamentals training voor mij de belangrijkste training in mijn leven geweest. Mede omdat dit de basis is geworden voor mijn bedrijf. Het heeft nog steeds een grote invloed heeft op mijn huidige leven. Het is de basis geweest van geweldige duikavonturen, mooie reizen en bijzondere vriendschappen.

Je geeft opleidingen van PADI en GUE. Twee totaal verschillende organisaties. 

Welke van de twee raad je aan voor iemand die enthousiast is na een introductieduik?

Simpele vraag, complex antwoord… maar ik zal het eenvoudig houden. Het grootste verschil is dat je binnen de GUE-organisatie veel mensen zult vinden met dezelfde motivatie om uitdagende duiken te maken. Die aansluiting vinden is relatief eenvoudig, vooral omdat alle duikmaterialen en procedures gestandaardiseerd zijn. De organisatie gaat erg ver in kwaliteit, veiligheid en gezondheid. Dat zie je terug in standaardisatie, heel goed leren samenwerken met je team, hoge eisen stellen binnen alle trainingen en eisen stellen aan de gezondheid van de duikers. 

Het niet-roken beleid en er is een bepaalde mate van fitheid vereist. Niet iedereen kan zich hierin vinden, dan is het ook belangrijk om niet voor deze organisatie te kiezen, maar misschien eentje met een lagere drempel om mee te doen. Als je net een introductieduik hebt gedaan en je vindt het helemaal te gek dan moet je goed bedenken wat bij je past. Leg je de lat graag hoog voor jezelf, hou je van een uitdaging en verwacht je dat ook van je team; dan zou GUE wel eens heel goed bij je passen. Neem dan contact op met een GUE instructeur voor een persoonlijk gesprek en bekijk wat de opties zijn. 

Welke skill is eigenlijk het belangrijkst voor iedere duiker?

Dat is een hele makkelijke; stil hangen in het water! Dus een perfecte controle over je drijfvermogen en je trim. Ook met een hogere taakbelasting en in lastige omstandigheden moet je dit volledig onder controle hebben. Dit is het belangrijkste onderdeel van je persoonlijke platform en dat is weer het belangrijkste onderdeel van je basis. En zonder basis… werkt er niets!

Je bent werkzaam als beroepsduiker bij JFD. Daar kreeg je de vraag, waar word je gelukkig van? Wat was hierop je antwoord?

Ja dat klopt, in het kader van het welzijn van jezelf en je medemens werd gevraagd een foto te delen waar je zelf gelukkig van wordt. Dat kan misschien inspirerend werken voor je omgeving en in ieder geval kun je zelf even terug in de tijd naar een fijne ervaring. Voor mij is dat al snel iets onder water, maar deze foto van het Admiraal schip Vis in Kroatië geeft zoveel energie, verhalen, geschiedenis, plezier, een goede samenwerking, uitdaging en nog zoveel meer. Als ik de foto op een andere manier bekijk, vanuit het perspectief van iemand anders, dan zie ik vooral de grootsheid van het wrak en de nietigheid van de duiker. Dat geeft me een prettig en rustig gevoel. 

Wat is voor jou de meest bijzondere vorm van duiken?

Oei! Er zijn wel veel bijzondere vormen van duiken. Ik ben gek op de verhalen die wrakken kunnen vertellen en als beroepsduiker maak ik ook erg bizarre duiken, maar ik denk toch dat grotduiken het meest uitdagend is. Tijdens wrakduiken probeer ik terug te gaan in de tijd, om de tijd van toen te beleven. Tijdens grotduiken bén je in een andere wereld, zo ver van de normale wereld vandaan. Het vereist nog meer van je techniek, planning en je team terwijl je even niet op aarde bent. En als ik dan toch mag kiezen, dan staan de grotten in Mexico wel heel erg hoog op het lijstje. Warm water, kristal helder water, waanzinnige formaties en meer kilometers grot dan je in je leven kunt beduiken. 

In een grot is er weinig ruimte voor het maken van fouten. Hoe ga je om met de spanning?

Een beetje spanning is gezond; het houd je scherp en het voelt uitdagend. Maar te veel geeft stress en stress heeft een hele negatieve invloed om de mensen en in het bijzonder op de mens onder water. Dat betekent dat je moet zorgen dat de grootste spanning er niet meer is voordat je verder de grot in gaat. Dat is samen te vatten in drie zaken; zorg voor de juiste materialen, zorg dat je de juiste trainingen hebt gedaan/gaat doen en zorg voor voldoende ervaring. Uiteraard moet je deze drie punten met elkaar mengen en ook nog zorgen voor het juiste team. Dan kun je samen werken aan de voorbereiding, de trainingen en werken aan je ervaring. Ervaring opdoen is een combinatie van jezelf uitdagen in nieuwe omstandigheden, maar ook het trainen van je vaardigheden tot het een tweede natuur is en het duiken vanzelf gaat. Dan ben je klaar voor de volgende stap en kun je omgaan met de spanning van weer een stukje verder in een nieuwe grot, want dat is het avontuur van grotduiken. Als het niet lukt, dan steek je je duim omhoog en keer je met je team om. Want dat kan, dat mag en dat hoort er ook bij. Morgen is er weer een dag. 

Je hebt een duidelijke mening over soloduiken. Daar ben je geen voorstander van. Waarom niet? Er bestaan toch opleidingen voor?

Dat klopt, om meerdere redenen. Ten eerste mis je heel veel extra veiligheid. In je eentje heb je geen extra paar handen, ogen of hersenen. Je kunt al het materiaal driedubbel meenemen, maar niet jezelf. Ten tweede, het is saai. Voor mij is elke duik leuk en succesvol als ik met mijn team duidelijke communicatie heb en we samen aan het duikplan werken. In je eentje gaat dat niet. En, ten derde, stel dat ik toch alleen zou duiken, dan pas je de limieten aan om je duik wat conservatiever te maken. Dat wil ik ook niet, ook dat is saai en suf, omdat het in een team niet nodig is om dat te doen. Ten vierde, misschien wel de belangrijkste, wat kun je nou onder water doen in je eentje?! De mooiste duiken zijn juist met je team omdat je samen een doel hebt; het vastleggen van coördinaten van wrakken, een 3D model bouwen van een wrak, nieuwe gebieden verkennen, lijnen leggen of samen op zoek naar nieuwe wrakken; allemaal dingen die ik of niet kan in mijn eentje! Dus dat doe je in een team. 

Wat is er dan zo leuk aan het duiken en werken aan een project in een team?

Net als hiervoor genoemd is samenwerken in een team onder water het leukste wat er is. Samen kun je in korte tijd zoveel meer doen en je kunt gebruik maken van elkaars specialisme. Nog leuker is het als je 10 teams tegelijk laat samenwerken en misschien een klein beetje tegenwerken… Het is inmiddels even geleden, maar wel het toppunt van projectmatig duiken. Maar liefst 75 duikers werkten in 10 teams samen om in drie dagen het mooiste, grootste of leukste project neer te zetten. Ons team heeft in drie dagen, waarvan twee duikdagen, samen met superspecialist Mike Postons een 3D model gebouwd van een Italiaanse mijnenveger, de TA35 Giuseppe Dezza. Inclusief een interactie website! Wat 75 duikers in drie dagen kunnen doen is indrukwekkend om te zien, echt te gek. Het is inmiddels 10 jaar geleden, maar de informatie die toen verzameld is wordt nog altijd gebruikt door vele duikers.

Nu we het toch over wrakken hebben. Je hebt op een heel gaaf vliegtuigwrak gedoken dat op 70 meter diep ligt. Waarom zo diep?

Des te dieper des minder toegankelijk. En des te dieper, des te beter blijven de wrakken dus bewaard. Neem dan een bijzonder wrak met een geweldig verhaal in combinatie met een diepte van ruim 70 meter… dan zit je al snel goed! Als het wrak dan ook nog eens een Boeing B-17 Flying Fortress bommenwerper is in bijna perfecte conditie, dan is het wel een duik waar je kippenvel van krijgt. Wat voor mij de duik af maakt is het uitzoeken van het hele verhaal; welke B17 is het precies, wie waren de bemanning en wat is er met ze gebeurd en wat was hun missie? Wat is er misgegaan? Als je met die antwoorden het wrak ziet opdoemen… kippenvel. 

Kan het onderwaterleven je, naast grotten en wrakken, eigenlijk ook boeien?

Misschien dat ik de interactie van het onderwaterleven misschien nog wel mooier vindt dan wrakken en grotten. Oog in oog met een orka, dolfijnen die meezwemmen tijdens onze duikboot training of een spelende octopus tijdens een nachtduik. Ik ben erg begaan met de natuur en kan er ook ontzettend van genieten. De achteruitgang van de koraalriffen (en alle gevolgen van dien) heb ik best moeite mee. Des te mooier is het om te zien dat de wereld onder water nog niet verloren is en er nog heel veel gezonde riffen te vinden zijn. Vaak wat dieper en minder toegankelijk, zoals op Klein Bonaire, maar indrukwekkend (en geruststellend) mooi. 

Een praktische vraag; je maakt lange duiken waarbij je niet direct naar het wateroppervlak kan opstijgen. Kun jij zo lang je plas ophouden? 

Als ik iets niet goed kan is het mijn plas ophouden! Gelukkig hoeft dat ook niet, in een droogpak kun je eenvoudig een ventiel plaatsen die je aansluit op een condoom katheter zodat je onder water gewoon kunt plassen. De urine gaat via een slangetje naar buiten, samen met de stress, heerlijk. 

Je bent vorig jaar vader geworden. Droom je er al van om de onderwaterwereld samen te verkennen met de kleine?

Ik wilde voordat hij geboren werd al het liefst een ‘bad bevalling’, hij kan er maar vast aan wennen! Nu zitten we enkele keren per week samen in bad en we wonen heerlijk aan het water. Ik leer hem zo snel mogelijk zwemmen en daarna… Ja ik kijk er wel naar uit om samen te duiken!

Je bent een van de gastsprekers op Duikvaker 1 en 2 februari aanstaande. Wat kan ik tijdens je presentatie 10 redenen om je duikgrenzen te verleggen verwachten?

Ik ga je meenemen op reis en ik deel een stukje van mijn ervaringen om je te inspireren en de mogelijkheden te laten zien wat je kunt bereiken, maar ook hoe je daar kunt komen. Er wordt vaak een beetje stoer en geheimzinnig gedaan over technisch duiken, maar dat valt allemaal heel erg mee. Het is, mits je de motivatie hebt, heel toegankelijk om onder water een stapje verder te gaan. En bij die motivatie ga ik proberen mijn steentje bij te dragen. Uiteraard is het mogelijk om al je vragen te stellen of om nadien even persoonlijk het gesprek aan te gaan.