Tekst: René Lipmann Foto’s: Daan Verhoeven

Sebastian Tjeerde is freediver en een echt competitiebeest. Zijn ambitie? Voor alle disciplines zijn persoonlijke records blijven verbeteren. Hoe? Door veel te trainen in de sportschool, trainingssessies in het buitenland doen en trainingsschema’s volgen in het zwembad. Om ervaring op te doen vertegenwoordigde hij Nederland op het AIDA WK freediven diepte.

Je bent een fanatieke freediver. Ben je puur als wedstrijd atleet actief? Of kun je ook van de onderwaterwereld genieten in?  

Ik ben nu 6 jaar aan het freediven. In het begin heb ik me gericht op trainen in het zwembad en buitenwater om de techniek onder de knie te krijgen. De vereniging waar ik lid ben organiseert elk jaar een freedive wedstrijd, in 2019 heb ik ook gelijk deelgenomen aan deze wedstrijd. Vanaf toen heb ik geen zwembadwedstrijd meer gemist. Daarnaast heb ik op verschillende plekken gedoken om het onderwaterleven te bekijken, bijvoorbeeld in Zeeland of in het buitenland.

Ben je altijd competitief geweest? Wat trekt jou om aan freedive wedstrijden deel te nemen? Je meten met anderen?

Voordat ik begon met freediven, was ik ook al jaren actief met onderwaterhockey. In de wintermaanden ben ik onderdeel van een team en doen we mee met de Nederlandse competitie. Een freedive wedstrijd is vooral een wedstrijd met jezelf. Ik probeer altijd verder te komen dan dat ik hiervoor geweest ben. De spanning die ik ervaar tijdens wedstrijden gebruik ik om meer focus te krijgen en daardoor kan ik makkelijker mijn grenzen opzoeken. Daarnaast is het een mooie momentopname in een gecontroleerde omgeving met safeties en juryleden.

Welk onderdeel van de verschillende freedive disciplines is je favoriet?

Mijn favoriete discipline, in zowel het zwembad als in de diepte, is zwemmen met de monovin. Het zwemmen met een monovin doe ik in een cadans van 2 slagen en daarna een moment van rust. Door dit ritme kom ik in een bepaalde trance terecht, waardoor ik minder gefocust ben op het feit dat ik mijn adem inhoud.

Een in mijn ogen bijzonder onderdeel is statisch, hier ligt de freediver aan de oppervlakte met het gezicht in het water en houdt zijn of haar adem zo lang mogelijk in. 

Hoe ga je om met het moment dat alles in je lichaam schreeuwt lucht nu! Kun je dat uitstellen? Heb je daar een techniek voor? 

Je moet zorgen voor ontspanning. Die ontspanning geldt voor zowel je lichaam als voor je gedachten. Als je in een drukke periode zit, bijvoorbeeld met werk, dan kan dit invloed hebben op je algehele ontspanning. Hoe meer spanning, hoe hoger het zuurstofgebruik en dan kan je vanzelfsprekend minder lang onder water liggen. Maar ook tijdens het liggen moet je zorgen dat je zo ontspannen mogelijk blijft. Gedachten als “oh jee ik moet ademhalen” helpen absoluut niet. Deze halen je juist uit je focus. Het is makkelijker gezegd dan gedaan, maar het beste is om nergens aan te denken. Volgens mij denk je altijd wel aan iets, dus dan is het van belang dat je controle houdt over waar je aan denkt. Dit kan je bijvoorbeeld doen door denkbeeldig een liedje te zingen, iets te visualiseren of te voelen of je hele lichaam wel ontspannen is. Statisch is op dit moment mijn minst favoriete discipline, maar is wel nodig om in andere disciplines verder te komen. Ik train statisch wel, maar de resultaten zijn sterk wisselend.

Ik heb je wel eens zien trainen in de Vinkeveense Plassen, waar het tot 50 meter diep is.

Tot welke diepte ga je in deze plas? Na tien meter wordt er aardig fris en donker. Hoe is het om in Nederland te trainen? Sta je dan al niet direct achter in vergelijking met atleten die in pak hem beet Dahab trainen? 

Het beboeide duikgebied in de Vinkeveense Plassen is een eenvoudig toegankelijk gebied om te freediven met prima dieptes om verschillende technieken te oefenen. Daarnaast heb ik afgelopen zomer een aantal keer gedoken op de 50 meter plek ter voorbereiding op het AIDA WK freediven diepte. In Nederland trainen heeft zo zijn uitdagingen. Het water kan vrij koud zijn, zeker met de thermoclines, en het is donker op diepte. Desondanks moet je zorgen voor die ontspanning. Ik heb vooral last van de kou. Het kost energie om warm te blijven en het vasthouden van de focus is lastig als de temperatuur opeens 3 tot 5 graden zakt. Het voordeel van in Nederland trainen is dat je leert om te gaan met die omstandigheden. Je weet hoe het is om te duiken in koud water in het donker. Als je vervolgens met deze voorbereiding naar Egypte of Griekenland gaat, dan is het een wereld van verschil. Het water is helder, het is tot op de diepte waar ik kom licht om je heen en het water is lekker van temperatuur. Je lichaam heeft dan minder energie nodig om warm te blijven en het licht en zicht zorgen voor aangenamere duikomstandigheden. Door gewend te zijn aan de uitdagendere omstandigheden in Nederland, wordt het veel makkelijker om te duiken in warmere wateren.

Train je zelf ook in het buitenland? Hoe zijn dan de omstandigheden? Waar kom je graag? 

In Nederland kan ik goed mijn technieken trainen, maar om daadwerkelijk dieptes te bereiken is het nodig om naar het buitenland te gaan waar de zee dieper is.

Afgelopen jaar ben ik begonnen met trainen in Dahab in Egypte. Deze locatie heeft het hele jaar goede omstandigheden om te freediven. De Blue Hole is een ideale plek om op diepte te trainen. Later in het jaar ben ik meerdere malen naar Kalamáta in Griekenland geweest. De zee is daar spiegelglad, diep, helder en gelukkig ook zonder stroming. En ik vind Grieks eten gewoon lekker.

Je hebt afgelopen jaar voor Nederland meegedaan aan het AIDA WK freediven diepte. 

Hoe kwalificeer je je eigenlijk voor zo’n WK? Wat heb je geleerd van deze deelname?

Voor het afgelopen AIDA WK diepte waren twee atleten die interesse hadden in deelname. Een land mag per geslacht vier atleten afvaardigen. Hierdoor was er geen noodzaak voor kwalificaties en konden beide atleten meedoen aan het AIDA WK.

Tijdens dit WK heb ik geleerd dat ik erop kan vertrouwen dat ik mijn technieken goed genoeg beheers, ook al moet ik presteren op een gezette tijd onder wedstrijddruk. En dat het zelfs mogelijk is om dieper te gaan dan dat ik eerder heb gehaald, wat ook zorgt voor extra spanning. Ooit was het mijn idee om één keer mee te doen aan een WK, zodat ik dat kon doorstrepen van mijn bucketlist. Door de ervaring die ik heb opgedaan, samen met het kennismaken met alle andere atleten en de fijne sfeer, wil ik toch wel vaker aan een WK deelnemen.

Hoe ziet jou week er uit richting een belangrijke freedive wedstrijd? Volg je een schema? Doe je, behalve in het water, ook specifieke trainingen? 

Als er een wedstrijd aan komt doe ik niet heel veel anders dan dat ik normaal zou doen. Wel ga ik elke dag rekken en strekken voor flexibiliteit. Als het een diepte wedstrijd is, dan ga ik oefeningen doen om de techniek voor het klaren soepel en efficiënt te houden. Ik ga regelmatig naar de sportschool voor spieropbouw en uithoudingsvermogen, maar in de week voor een wedstrijd stop ik daar mee. Om mijn lichaam de tijd te geven zo goed mogelijk te herstellen en uit te rusten.

Heb je een ‘held’ op freedive gebied? Iemand je inspireert? 

Het woord ‘held’ vind ik wat overdreven, maar ik vind Alexey Molchanov wel fascinerend. Hij is meervoudig wereldkampioen (AIDA en CMAS) en wereldrecordhouder. Het ziet er bij hem zo makkelijk uit als hij naar een diepte duikt dat bijna mijn persoonlijk record is. Hij is zeker iemand die mij inspireert om te blijven trainen.

Bij freediving hoor ik vaak over oncomfortabel voelen, maar wat betekent dat eigenlijk? Hoe laat je dit ongemak los? Hoe ga je met angst om? 

Als je langer je adem in houdt, dan zorgt de ademprikkel ervoor dat je middenrif trekkende bewegingen gaat maken. Dit zorgt ervoor dat je je minder comfortabel kan voelen. Door hier niet de focus op te leggen en te accepteren dat er lichamelijke reacties zijn, kan je er beter mee leren omgaan.

Wat is je grootste uitdaging? Welke diepte kun of wil je bereiken? Je ultieme PR?

Tijdens mijn laatste trainingen heb ik veel gefocust op de techniek van het oren klaren en zorgen dat dat efficiënter gaat. Doordat je meer lucht over houdt, kan je langer je oren blijven klaren, waardoor je dan ook dieper kan duiken. Met de huidige beheersing van mijn klaartechniek heb ik nog niet mijn limiet bereikt. De uitdaging blijft wel om die technieken steeds verder te optimaliseren om diepere dieptes te kunnen bereiken.

Gedurende een trainingsjaar probeer ik altijd tussentijdse doelen te stellen om naar toe te werken. Meestal is dit een nieuw persoonlijk record in een specifieke discipline of een goed resultaat op een wedstrijd. Mijn ultieme doel is dat ik over de 100 meter diepte kom, dat is voor mij wel een magisch getal.

Ik zie wel eens beelden van Finse freedivers onder het ijs van een bevroren meer. Er zijn zelfs wereldrecords op dat terrein… Heb je al eens onder het ijs van een plas gedoken? Zou je dat durven, of pas je? 

Duiken onder ijs heb ik nog nooit gedaan, maar het lijkt me wel fantastisch om een keer te doen. Het omgaan met de kou en de beperkte plaatsen in het ijs waar je boven kan komen zorgen voor extra spanningen die onder controle gehouden moeten worden. Dat is best uitdagend!

Op 1 en 2 februari ben je gastspreker op Duikvaker. Waar gaat je freedive presentatie in het bijzonder over?

Ik ga het hebben over de competitieve kant van de sport freediven. Hierbij vertel ik meer over hoe wedstrijden verlopen. Daarnaast ga ik verder in op mijn voorbereidingen voor het AIDA WK diepte en het verloop tijdens het WK zelf.

Sebastian Tjeerde, gastspreker Duikvaker 1 en 2 februari 2025

Stage 2, 14:00 uur, De competitieve kant van freediven.